VARİS
Varis Tipleri Nelerdir?
Varis toplardamarlarda bulunan kapak sisteminin bozulmasına bağlı olarak kanın geriye kaçması sonucu toplardamarların genişlemesidir. Vücut postürüne bağlı olarak varisler sıklıkla bacaklarda ortaya çıkar.
Varisler temel olarak 3 tiptir;
- Büyük boy varisler
- Orta boy varisler - retiküler varisler
- Küçük boy varisler - telenjektatik varisler - örümcek varisler.
Varis tiplerinin ayrımında boyut önemlidir. Büyük boy varisler ciltten kabarık, çapları 3 mm den büyük olup 1 cm' e kadar çaplara ulaşabilmektedir. Diğer varislere göre daha derinden oldukları için cilt renginde görülürler.
Büyük boy varislere çok büyük olasılıkla altta yatan yüzeyel damar yetmezliği eşlik edebilir. Bu bakımdan her türlü varis tedavisine karar vermeden önce mutlaka Doppler ultrasonografi yapılarak toplardamar haritalandırılması yapılmalıdır. Toplardamar haritalandırılmasının mutlaka tedavi yapacak girişimsel radyolog tarafından uygulanması son derece önemlidir.
Orta Boy Varisler - Retiküler Varisler
Orta boy varisler diğer adıyla retiküler varisler izole olduğu gibi altta yatan yüzeyel toplardamar yetmezliğine de eşlik edebilir. Retiküler varisler 1-3 mm çaplarında, cilt seviyesinde genellikle yeşil renktedir.
Geçmişte bilinenin aksine bu toplardamarlarda da kapak sistemi bulunduğu gösterildikten sonra altta yatan neden olmaksızın bu damarların da kapak sisteminde bozulma sonucu da gelişebilecekleri gösterilmiştir.
Kılcal Varisler - Telenjektatik Varisler
Kılcal varisler diğer adıyla telenjektatik varisler yaklaşık 1 mm çaplarında, cilt seviyesinde kırmızı-bordo renklerinde örümcek ağı görüntüsünde varislerdir. Sıklıkla retiküler varisler ile birlikte bulunurlar. Bazen çok yoğunlaşıp ciddi kozmetik sorunlar yaratabilirler.
Kılcal varisler de izole olabileceği gibi altta yatan ciddi venöz yetmezliklere eşlik edebilir. Kronik ve ihmal edilmiş venöz yetmezlik olgularında özelikle ayak bileği çevresinde yoğunlaşma eğilimindedirler.
Kılcal Varislerin Tedavisi
Telenjektatik ve retiküler varisler sık bir yakınma neden olup toplumda görülme sıklığı %60-80 oranlarındadır. Nerdeyse herkeste farklı yaygınlıklarda görülebilmektedir.
Bu bölümde Doppler ultrasonografisi yapılan altta yatan büyük boy yüzeyel toplardamarlarda (büyük safen veni, küçük safen verin ve delici-perforan ven) yetmezlik bulunmadığı gösterilmiş izole olarak telenjektatik ya da retiküler varis saptanan hastalarda tedavi yöntemleri anlatılacaktır.
Kılcal varislerin tedavisinde kullanılan skleroterapi yöntemleri;
- Nd:YAG 1064 nm Laser
- Skleroterapide kullanılan deterjanlar
- Sodyum tetradesil sülfat (STS)
- Poidokanol (Aethoxysklerol, aterosklerol)
- Skleroterapide kullanılan osmotik solüsyonlar
- Hipertonik salin
- Hipertonik glukoz
- %72 chromated gliserin
Bir çok çalışmada bu ilaçların etkinlikleri karşılaştırılmış, etkinliklerinde ve risklerinde farklılıklar tanımlanmıştır.
Tüm bu tedaviler benzer riskler taşımakta olup bu riskler;
- Cilt yanıkları
- Ağrı
- Hiperpigmentasyon - pigmentasyon artışı
- Matting- skleroterapi sonrası yeni gelişen telenjektaziler; 3-12 içinde kaybolurlar.
Laser fototermolizis yolu ile etki eder. Bu etki ışık enerjisinin ısı enerjisine dönüşmesi sonucu ortaya çıkar. Damar içinde bulunan hemoglobin ve deoksihemoglobinde hareket artışına bağlı yüksek ısının damarın iç katmanı olan intimayı harap etmesi sonucu damarın kapanması ile sonuçlanır. Laser tedavisinin iki önemli dezavantajı cilt yanıkları ve ağrıdır.
Hiperpigmentasyon ciltte renk değişikliklerinin olması, tedavi yapılan yerlede ciltte noktasal ya da cizgilsel koyu renklerin ortaya çıkmasıdır. Hiperpigmentasyon riski %10-80 arasında değişir. Nedenleri arasında verilen sklerosan ajanın damar dışına kaçması, cilt altında hemosiderin birikimidir. Tamamen geçmesi 6-12 ayı bulabilmektedir.
En fazla ağrıya yol açan skleroterapi yöntemleri;
- Nd:YAG 1064 nm Laser
- %72 chromated gliserin
- Sodyum tetradesil sülfat
En fazla hiperpigmentasyona neden olan skleroterapi yöntemleri;
- Sodyum tetradesil sülfat %0.5
- Sodyum tetradesil sülfat %0.25
- %1 ve daha yüksek Polidokanol
En fazla mattinge neden olan skleroterapi yöntemleri;
- %1 ve daha yüksek Polidokanol köpük
- Sodyum tetradesil sülfat
Kılcal Varislerde Köpük Skleroterapi
Günümüzde ağrısız olması nedeniyle en fazla tercih edilen yöntem köpük skleroterapidir. Bu yöntemde polidokanol %1 lik ampulleri ileri derecede dilüe edildikten sonra yani serum ilave edilerek seyreltilip oranları %0.1-0.5 düzeylerine düşürülerek 33-34G super ince iğneler kullanılarak uygulanır.
Polidokanol köpük skleroterapi yöntemi günü birlik yapılır. Hastanın bacakları steril koşullarda hazırlanır. Özel aydınlatma kullanılarak her bir kılcal varise ayrı ayrı girilerek seyreltilmiş köpük enjekte edilir.
İşlemden sonra varis çorabı giymesi ve ne kadar süre giyinmesi gerektiği konusunda net bir fikir birliği bulunmamakla birlikte kliniklerimizde genel olarak orta basınçlı varis çorabının 5 gün giyilmesi önerilmektedir. Bu arada hiperpigmentasyondan korunmak için de hastanın 2 hafta süresince bronzlaşmaması ya da bacakları açık güneşlenmemesi gerekmektedir.
Köpük Tedavisi Nedir? Nasıl Uygulanır?