AKCİĞERE PIHTI ATMASI - PULMONER EMBOLİ
Akciğere pıhtı atması diğer adıyal pulmoner emboli (PE) 3. en sık kalp damar hastalığıdır. Sıklığı 100.000 kişide 60-70 dir. Ani başlayan yaygın (masif) pulmoner embolide ölüm riski yaklaşık %30 ‘ dur. Klinik acil durum olup mutlaka müdahale edilmesi gerekir. Pulmoner atardamarlarda gelişir. Masif (yaygın) pulmoner emboli, sağ kalp fonksiyon bozukluğu birlikte olabilir.
Pulmoner Emboli Bulguları Nelerdir?
Nefes darlığı, göğüs ağrısı, tansiyon düşüklüğü, kan tükürme, öksürük görülebilir.
Hasta hazırlık
İşlem öncesi akciğer atardamarlarına yönelik (pulmoner) bilgisayarlı tomografi ile bacak toplardamarlarının Doppler ile değerlendirilmesi yapılmalıdır. Hastaya kan testleri ile kalp muayenesi uygulanarak hazırlıklar tamamlanmalıdır.
Endikasyonlar- Girişimin uygun olduğu durumlar
- Bilgisayarlı tomografi (BT) kontrastlı incelemede akciğer atardamarlarında (pulmoner arter) pıhtı ile iki ya da daha fazla lober atardamarın tıkanıklığının gösterilmesi
- Masif (yaygın) pulmoner emboli
- Sağ kalp yetmezliği, tansiyon düşüklüğü
- Pıhtı eritici ilaçlar (Tromobolitik tedavi) uygulanmadığı durumlarda mekanik aspirasyon sistemleri kullanılır.
Kontrendikasyonlar- Girişimin uygun olmadığı durumlar
- İleri derecede genel durum bozukluğu,
- Eşlik eden ve yaygın metastazları bulunan kanser varlığında tedavi uygulanmalıdır.
Pulmoner Emboli Nasıl Tedavi Edilir?
Yaygın pulmoner embolinin tedavisinde cerrahi yöntemler ile birlikte endovasküler yöntmeler kullanılmaktadır. Endovasküler yani direkt damar içinden girilerek yapılan işlemler girişimsel radyoloji bölümlerinde anjiografi ünitesinde kasık ya da boyun toplardamarından girilerek lokal anestezi eşliğinde uygulanır. Tedavide kullanılan yöntmeler;
- Cerrahi yoldan pıhtı çıkarılması (trombektomi)
- Tromoblizis, ilaçlar ile pıhtının eritilmesi
- Kateter uçlu pıhtı çıkarma teknikleri, kateter aspirasyonu, geniş lümenli kateter ile pıhtının geri alınması
- Kateter ile pıhtının dağıtılarak küçük parçacıklara ayrılması ve ana damar tıkanıklığının giderilmesi
- Perkütan mekanik trombektomi, mekanik cihazlarla yüksek basınçlı serum verilip ya da hızlıca dönen cihazların yarattığı negatif basınç ile pıhtının parçalanması ve aynı anda aspire edilerek alınması teknikleri kullanılarak tedavi uygulanır.
Perkütan Mekanik Trombektomi Tekniği ile Pulmoner Emboli Tedavisi
Cerrahi ile karşılaştırıldığında daha az riskli ve daha düşük ölüm riskine sahiptir. Kateter ile aspirasyon ya da kateter fragmantasyonu yanıt vermediği hastalarda uygulanır. Sağ boyun toplardamarı (IJV) veya kasık toplardamarından girilerek kılıf yerleştirilir. İşlem öncesi tedavi hazırlığı amacıyla kontrast madde verilerek anjiografi uygulanır.
Cihaz (Straub Aspirex) sistemi için geniş çaplı kateter tercih edilir. Geri alınma sırasında kateter yavaşca geri çekilir. Hızlı uç rotasyon negatif basınç oluşturarak trombüsü damar duvarından söker. Pıhtılı kan kısmı aspire edilerek kateter dışında toplama torbasında birikir. İşlem süresince en fazla kan kaybı 100-150 cc olmaktadır. Çoğunlukla hastaya kan transfüzyonu ihtiyacı gelişmemektedir.
İşlemin riski olarak nadiren damarın kılavuz tel ile delinmesine bağlı kanama gelişebilir. İşlem sırasında ve sonrasında oksijen saturasyonu takibi, bilgisayarlı tomografi ile işlem sonrası kontrol yapılır.