Atardamar

DAMAR DARLIĞI VE TIKANIKLIĞI

ATARDAMAR HASTALIKLARINDA TEŞHİS

Atardamar hastalıklarında yakınmalar allta yatan hastalıklara göre farklılık gösterebilir. Sıklıkla hastalar yürümekle bacakta gelişen ağrı, ayak parmaklarında iyileşmesi uzun süren ya da iyileşmeyen yaralardan yakınabilirler.

ANJİOGRAFİ

(KATETER ANJİOGRAFİSİ; PERİFERİK ANJİOGRAFİ)

Vücudumuzdaki damarların içine ilaç verilerek damarlar görüntülenmesidir. Verine ilaçlar kontrast madde olarak tanımlanır. Bu kontast madde anjiografidegörünür özelliktedir. Kontrast madde damar içinde bulunduğu sırada anjiografide damar görünür hale gelir. Bu yöntemde önce kasık ya da el bileğindeki atardamara (arter) ince iğne ve kılavuz tel yardımıyla girilerek introdüser denilen plastik kılıf yerleştirilir. Bu kılıf damar içine uzanan bir borucuktan oluşup damar dışında kalan kısmında kanın sızmasını engelleyen valfi bulunur. Bu valf hafif itilerek içerisinden daha ince kateter denilen plastik borucukların yerleştirilmesine olanak tanır.

Anjiografide atardamara (arter) giriş aşamaları;

1. Atardamara iç lümeni açık iğne yerleştirilir ve kan gelir 2. İğne içerisinden kılavuz tel gönderilir. 3. Kılavuz tel damar içinde tutulup iğne geri alınır 4. Kılavuz tel üzerinden dilatör ve introdüser yerleştirilir. 5. Kılavuz tel ve dilatör geri alınır. 6. Hedef damara uygun kateter daha uzun yeni bir kılavuz tel yardımıyla plastik kılıf içine yerleştirilir.

Damar hastalığından şüphelenilen damara ulaşacak şekilden uygun kateterler kılavuz tel yardımıyla damar içerisinden itilerek hedef kesime ulaştırlır. Katererin kasıktan çıkan ve damar dışında uzanan kısmı girişimsel radyolog tarafından kontrol edilir. Bu kısım içerisinden elle ya da otomatik enjektör yardımı ile kontrast madde denilen sıvı ilaçlar verilerek aynı anda anjiograficihazında görüntü alınır. DSA (dijital subtraksiyon anjiografi) cihazlarında görüntü elde edildiğinde sadece kontrast madde verilen damar görünür iken o kesimden diğer tüm kemik ve yumuşak dokular görüntüden teknik yöntemler kullanılarak çıkarılır. Sadece ağaç dalları görünümünde damarlar izlenir.

Damar hastalıkları damar darlık (stenoz), tıkanıklık (oklüzyon), balonlaşma (anevrizma), diğer damar hastalıkları (arteriovenöz malformasyon, arteriovenöz fistül) teşhis edilir. Klasik (Konvansiyonel) anjiyografi, damarla birlikte kemik yapıların görülmesidir. Günümüzde (Dijital subtraksiyon anjiografi =DSA) anjiografide bilgisayar yardımı ile sadece damarların görüntülenmekte alttaki kemik yapıların görüntüden uzaklaştırılması sağlanabilmektedir. DSA adı verilen bu teknik ile yüksek görüntü kalitesi ve çözünürlük elde edilir.

Anjiografiler; Arteriografiler

Serebral anjiografi; Beyin anjiografisi
Karotis anjiografi; Servikal; Boyun anjiografisi
El, Kol anjiografisi; Bilateral üst ekstremite anjiografisi;
Arkus aorta anjiografisi
Torasik aorta anjiografisi
Abdominal aorta anjiografisi
Çöliak ve mezenterik arter anjiografisi
Renal anjiografi; Böbrek anjiografisi
Pelvik anjiografi
Bilateral alt ekstremite anjiografisi; Tek ya da çift taraflı bacak anjiografisi

Normal Beyin Damarları, ön arka görünümü (SOL), aynı damarların yandan görünümü (SAĞ)

Karotis anjiografide damarlardaki darlıklar

Vaskülit – Moya moya hastalığına bağlı beyin damarlarında darlık ve tıkanıklıklar, ön arka anjiografi (SOL), yan -lateral anjiografi görüntüsü (SAĞ)

Serebral anevrizma embolizasyon öncesi, anjiografi görünümü (SOL), embolizasyon sırasında koillerin yerleştirilmesi (ORTA), embolizasyon sonrası anevrizma dolumu izlenmemektedir (SAĞ)

BALON; BALON ANJİOPLASTİ; STENT

Vücut damarlarının darlık ya da tıkanıklıklarının tedavisinde en sık kullanılan teknik balon plasti ya da diğer adıyla balon anjioplastidir. Basitçe çalışmAa mekanizması darlık ya da tıkanıklık kılavuz tel ile geçildikten sonra kılavuz tel üzerinde sönük balon darlık düzeyine getirilir ve belirli boyutta şişirilerek darlık genişletilir. Damar darlık ya da tıkanıklığı bu şekilde tedavi edilmiş olur. Bu kasık atardamarından girilerek direkt damar içinden tedavi edilme teknikleridir. Darlık ve tıkanıkların yerleşimine, damarın çapına, lezyonun (damardaki hastalık) yapısına bağlı olarak balon anjiyoplasti yapılarak ve/veya stent yerleştirilerek damar tedavi edilir.

Stent çeşitli metallerden yapılmış örgülü kafes yapısında tıbbi ekipmandır. Stent kapalı olarak kılavuz tele yüklenir, darlık düzeyine getirildiğinde kasık dışında kalan ekipmanı hareket ettirilerek stent darlık düzeyinde açılır. Bazı damar kesimlerinde direkt stent bazı yerlerde ise balona cevap alınamayan durumlarda darlık ve tıkanıklık düzeylerine stent yerleştirilir.

Sol kola giden arterde darlık (SAĞ), darlığa yönelik balon Tedavisi (ORTA), Stent yerleştirilmesi sonrası normal damar görünümü (SOL)

ATEREKTOMİ; DAMAR TIRAŞLAMASI

Basitçe damarın traşlanması olarak tanımlanır. Özellikle ileri derecede kireçlenmeye bağlı damar tıkanıklıklarında yararlıdır. Damar tıkanıklığı kılavuz tel ile geçilemediği durumlarda atherektomi cihazları yararlı olur. Damar içerisinden ilerletilerek tıkanıklık olduğu yerde kendi içinden bıçak sistemi çalışarak kireçlenmiş alan temizlenirken normal damar duvarı korunabilmektedir. Bunun dışında laser, ultrasonik titreşim sistemleri de atherektomi amacıyla kullanılabilmektedir.